Μία από τις πιο δύσκολες και σημαντικές παραμέτρους του 3ου Μνημονίου που σχετίζεται με το τραπεζικό σύστημα, είναι η αντιμετώπιση των λεγόμενων μη εξυπηρετούμενων ή κόκκινων δανείων.
Πρόκειται ίσως για την μεγαλύτερη πρόκληση της ελληνικής οικονομίας καθώς αν δεν μειωθούν αισθητά τα δάνεια σε καθυστέρηση, εντός των επόμενων ετών, τότε ενδέχεται παρά την δημοσιονομική προσαρμογή η οικονομία να περάσει σε παγίδα ρευστότητας, όπου ένα μεγάλο μέρος της τρέχουσας ρευστότητας θα κατευθύνεται για απομείωση παρελθοντικών χρεών, εγκλωβίζοντας την παραγωγική δυναμικότητα της οικονομίας και υποθηκεύοντας τις επόμενες γενιές.
Μία από τις λύσεις που έχουν προταθεί κατά καιρούς είναι το λεγόμενο Ιρλανδικό μοντέλο, βάσει του οποίου μία οφειλή σπάει σε δύο ίσα μέρη ή σε ποσοστά τα οποία δύνανται να συμφωνηθούν, όπου το ένα μέρος παγώνει για μία σειρά ετών, π.χ 10 έτη ενώ το άλλο αποπληρώνεται κανονικά με μία σταθερή δόση.
Μετά το πέρας τον 10 ετών, γίνεται ένας νέος διακανονισμός για το υπόλοιπο μέρος του δανείου που παρέμενε σταθερό και άτοκο, καθώς ο δανειολήπτης έχει πολλές πιθανότητες να έχει ανακάμψει στο μεταξύ ή να έχουν αυξηθεί οι αξίες γης και τα ακίνητα τα οποία έχουν υποθηκευθεί έναντι του στεγαστικού δανείου που είχε συνάψει εξ’αρχής.
Μία παραλλαγή του Ιρλανδικού μοντέλου, θα μπορούσε να λειτουργήσει με πολλαπλασιαστικά οφέλη στην ελληνική οικονομία, αν εισαχθούν κίνητρα απομείωσης χρέους, κοινώς κούρεμα, με βάση το ποσό αλλά και την διάρκεια της οφειλής του κάθε πελάτη.
Για παράδειγμα για μία οφειλή 100.000 ευρώ στεγαστικού δανείου, θα μπορούσε να σπάσει σε ένα ποσό 40.000 ευρώ με επιτόκιο κυμαινόμενο με βάση το euribor και το υπόλοιπο 60.000 ευρώ να παγώσει για 15 χρόνια.
Το πρώτο έντοκο ποσό θα βγάλει μία συγκεκριμένη δόση για τα επόμενα 15 χρόνια, η οποία αν πληρώνεται κανονικά μηνιαίως θα επιβραβεύει τον δανειολήπτη.
Αυτό σημαίνει, πώς για κάθε μήνα καταβολής, θα υπάρχει μία αντίστοιχη απομείωση χρέους στο παγωμένο ποσό από 2% ως 5% ετησίως, που σημαίνει ότι για το συνολικό διάστημα των 15 ετών η συνολική απομείωση θα ισοδυναμεί με ένα κούρεμα 60% και άρα το παγωμένο ποσό των 60.000 τελικά θα καταλήξει σε ένα χρέος 24.000 ευρώ μετά τα 15 χρόνια, για το οποίο θα γίνει μία νέα σύμβαση με επιτόκιο κυμαινόμενο.
Μάλιστα μετά την 15ετή περίοδο χάριτος και μετά την απομείωση, έχει την δυνατότητα η τράπεζα με την σύμφωνη γνώμη του δανειολήπτη, να ενοποιήσει τα ποσά δίνοντας ένα ελκυστικό ειδικό επιτόκιο προς τον πελάτη, με σταθερή δόση, ως μία τελική δέσμευση αποπληρωμής του δανείου.
Με την παραπάνω μεθοδολογία, η σχέση γίνεται win win καθώς αφενός αποφεύγονται οι επιθετικές ενέργειες από πλευράς χρηματοπιστωτικών οργανισμών και αφετέρου ο πελάτης νιώθει, ότι έχει τον χρόνο και τον χώρο ν’ανακάμψει δίνοντας προτεραιότητα στις πραγματικές ανάγκες της ζωής του και δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για αποταμίευση που σημαίνει επενδυτικά κεφάλαια από πλευράς τραπεζών και χρηματοδότηση της οικονομίας από την πλευρά των ιδιωτών και των επιχειρήσεων.
Είναι βασικό σε μία οικονομία σε κρίση και μάλιστα με capital controls να υπάρχουν λύσεις που δίνουν ανάσα στην οικονομία, προστατεύουν την περιουσία των πολιτών αλλά και θωρακίζουν ταυτόχρονα τους ισολογισμούς των τραπεζών, έτσι ώστε να μην παρουσιάζουν μεγάλες διαγραφές και ζημίες οι οποίες μπορεί να τις οδηγήσει σε μία δραματική ανακεφαλαιοποίηση με κόστος δυσβάστακτο για όλους τους επενδυτές και τους καταθέτες.
Η ελληνική οικονομική ανάκαμψη με μοχλό το τραπεζικό σύστημα, είναι υπόθεση όλων και η όποια λύση προτείνεται που μπορεί να βοηθήσει στην κατεύθυνση μείωσης τόσο των μη εξυπηρετούμενων δανείων NPLs, όσο και των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων NPEs, πρέπει να γίνεται αποδεκτή με τρόπο σαφή και συμβιβαστικό μεταξύ τραπεζών, κυβέρνησης και θεσμών.
Αν η ελληνική οικονομία και το τραπεζικό σύστημα ανταποκριθούν στην δύσκολη και επίπονη μείωση των κόκκινων δανείων σε ποσοστό 40% μέχρι το τέλος του 2019 που είναι και ο βασικός στόχος, τότε θα μιλάμε για πραγματικές και ρεαλιστικές προϋποθέσεις ανάπτυξης της οικονομίας.
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: In the House, Sergei Vinogradov