Ας εκλογολογίσουμε λίγο, έστω εν μέσω θέρους, τώρα που ο κουρνιαχτός της εκλογικής συζήτησης κατακάθισε.
Το υπάρχον εκλογικό σύστημα, με το δυσθεώρητο μπόνους των 50 εδρών, ουσιαστικά είναι πλειοψηφικό σύστημα. Η δε κατανομή των εδρών σε Α και Β δημιουργεί νοθευτικά παράδοξα, δεδομένου, ότι κόμματα που υπερέχουν σε ορισμένες περιφέρειες, έναντι άλλων, δε βγάζουν έδρες, ενώ μικρότερά τους εκλέγουν βουλευτές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Β Πειραιά, που το Πασοκ δε βγάζει βουλευτή πλέον, παρόλο που ήταν περιφέρεια-προπύργιό του για δεκαετίες, ενώ κόμματα, με μικρότερα ποσοστά στη συγκεκριμένη περιφέρεια, εκλέγουν. Η εκλογική αυτή ρουλέτα, μετατρέπει την κατανομή των εδρών σε ένα είδος τυχερού παιγνίου, μία λοταρία, που ελάχιστοι μπορούν να προβλέψουν, ασχέτως του τι ισχυρίζονται.
Η εκλογική αυτή ρουλέτα, μετατρέπει την κατανομή των εδρών σε ένα είδος τυχερού παιγνίου.
Χρόνια τώρα το εκλογικό σύστημα είναι αποτέλεσμα μαγειρέματος του πρώτου-κυβερνητικού κόμματος και όχι μία κοινής αποδοχής απόφαση. Για το λόγο αυτό και αλλάζει τόσο συχνά. Και κάθε αλλαγή του εκλογικού νόμου αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη και δυσπιστία, με αποτέλεσμα ένα φαύλο κύκλο.
Πάμε στην απλή αναλογική. Η απλή αναλογική αποτελεί ένα απόλυτα καλπονοθευτικό σύστημα, πολύ περισσότερο ακόμα και από τα πλειοψηφικά συστήματα των παλαιοτέρων εκλογών. Ίσως μόνο το μικτό που έβγαλε την ΕΡΕ πρώτη το 1956, όπου ίσχυε πλειοψηφικό στην περιφέρεια και απλή αναλογική στα αστικά κέντρα, να είναι χειρότερο, αλλά και εδώ η απλή αναλογική έβαλε το βρώμικο χεράκι της.
Ένα μικρό παράδειγμα: Όλοι θυμάστε πως γίνονται εκλογές στις μαθητικές τάξεις, τα λεγόμενα πενταμελή. Όσοι μαθητές επιθυμούν βάζουν υποψηφιότητα, οι συμμαθητές τους ψηφίζουν και εκλέγονται οι πρώτοι πέντε σε σταυρούς. Αλλά όχι πρόεδρος! Ο πρώτος σε σταυρούς δε γίνεται πρόεδρος υποχρεωτικά. Οι πέντε πρώτοι συσκέπτονται και ψηφίζουν μεταξύ τους ποιος θα είναι πρόεδρος, ο οποίος μπορεί να είναι ακόμα και ο πέμπτος σε σταυρούς, αν είναι καλύτερος νταραβεριτζής από τον πρώτο, ή αν έχουν εκλεγεί κολλητοί του στο πενταμελές. Οι μαθητές ψηφίζουν για πενταμελές, όχι για πρόεδρο!
Η απλή αναλογική αποτελεί ένα απόλυτα καλπονοθευτικό σύστημα.
Αντίστοιχα, τι λέει η απλή αναλογική; Προσέξτε τι προσβολή και υποτίμηση της λαϊκής εντολή κρύβεται εδώ: οι πολίτες με το σύστημα αυτό, δεν εκλέγουν πρωθυπουργό και κυβέρνηση. Απλώς αποφασίζουν ποιοι θα μπουν στη Βουλή. Το ποιος θα κυβερνήσει και ποιος θα πρωθυπουργεύσει, επαφίεται στο νταραβέρι των κομμάτων, ναι, με σεβασμό στη λαϊκή ετυμηγορία, αλίμονο, στη λαϊκή θέληση και όλα τα κλισέ που η Αριστερά μηρυκάζει αιωνίως, ασχέτως εάν τα έχει γραμμένα στα παλαιότερα υποδήματά της. «Ο λαός δεν ξέρει», «δε μπορεί να αποφασίσει μόνος του» τέτοιες αντιλήψεις κρύβονται στους θιασώτες της απλής αναλογικής. Καθώς με το σύστημα αυτό, δε γίνεται αναγκαστικά ο πρώτος κυβερνήτης, αλλά μπορεί πρωθυπουργός να γίνει κάποιος από ένα κόμμα του 4 %, ή ο πρώτος να βρεθεί την αντιπολίτευση, γεγονός είναι ότι την επαύριο των εκλογών ουδείς γνωρίζει ποιος θα καταφέρει να κάνει κυβέρνηση.
Αν συνυπολογίσουμε ότι προεκλογικά κανένας δε δεσμεύεται σε καμία μετεκλογική συνεργασία, ότι κανείς δε συζητάει την παραμικρή προγραμματική σύγκλιση, αντιλαμβανόμαστε ότι τα περί συνεργασιών είναι απλώς κουτόχορτο για όσους είναι πρόθυμοι να το μασήσουν.
Απλή αναλογική θα μπορούσαμε να έχουμε σε ένα σύστημα πόλης-κράτους όπως στην αρχαιότητα. Σε αναγκαστικώς αντιπροσωπευτικά συστήματα, όπως στις κοινωνίες του σήμερα, κάθε τέτοιου είδους «αμεσοδημοκρατικές» (τι άσχημη λέξη) διαδικασίες, κρύβουν μίσος για την αστική δημοκρατία, επιδιώκοντας λογής μπλοκαρίσματα και βραχυκυκλώματα, ούτως ώστε αυτή η καημένη να βαδίζει από αδιέξοδο σε αδιέξοδο.
Σαφώς και πρέπει να μειωθεί το τεράστιο ισχύον μπόνους. Και μία συζήτηση για την αλλαγή του εκλογικού νόμου πρέπει να είναι αποδοχής τουλάχιστον των δύο τρίτων και περισσότερο, κατόπιν ενδελεχούς συζήτησης, μακρυά από ιδεοληψίες, κούφια και απαρχαιωμένα συνθήματα και ευσεβείς, αλλά άτιμους πόθους.
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Gino Severini (1883 –1966), Souvenirs de Voyage