Δυστυχώς οι αποφάσεις των τεσσάρων Μεγάλων της Ευρώπης ( Γερμανία – Γαλλία – Ισπανία – Ιταλία ) όπως αυτές ανακοινώθηκαν μόλις χθες 6 Μαρτίου, έρχονται να ταρακουνήσουν το οικοδόμημα της Ευρώπης, όπως αυτό το είχαν οραματιστεί οι Μεγάλοι Ηγέτες της δεκαετίας του ’80, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονταν από τον χώρο της Σοσιαλδημοκρατίας. Φαίνεται πως είμαστε στο κρίσιμο σημείο όπου οι συντηρητικές λογικές και σκέψεις για την Ευρώπη γίνονται ο κύριος δρόμος πάνω στον οποίο σκοπεύουν να οδηγήσουν την ΕΕ και τους πολίτες.
Μετά από αυτές τις αποφάσεις που κάνουν λόγο για μια άλλη Ευρώπη πολλών ταχυτήτων, για μια διαφορετική Ευρώπη των δυνατών και των αδυνάμων, είναι πλέον προφανές πως ο Σοσιαλδημοκρατικός Ιδεολογικός χώρος οφείλει άμεσα να ανασυνταχθεί και να παρουσιάσει μια νέα πρόταση που θα αντιταχθεί στους σχεδιασμούς των Συντηρητικών απόψεων που αυτή τη στιγμή καθορίζουν το μέλλον της Ηπείρου και οδηγούν νομοτελειακά το εγχείρημα της Ενωμένης Ευρώπης σε πλήρη αποτυχία.
Εδώ και μερικά χρόνια, είναι πλέον εμφανές πως η Σοσιαλδημοκρατία σε παγκόσμιο επίπεδο βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Στριμωγμένη ανάμεσα στις συντηρητικές απόψεις και σε ένα κύμα αριστερού και ακραία δεξιού λαϊκισμού, έδειχνε αδύναμη να παρουσιάσει το νέο σχέδιο, τις νέες ιδέες και προτάσεις που θα βοηθήσουν τους πολίτες και τις Δημοκρατίες να ανταπεξέλθουν στην Μετά-Ψυχροπολεμική περίοδο που έχει πλέον τελειώσει οριστικά. Το πρόβλημα αυτό σαφώς και έχει επηρεάσει και τη χώρα μας και τον δικό μας χώρο της Ελληνικής Σοσιαλδημοκρατίας.
Ο χώρος της Σοσιαλδημοκρατίας ήταν αυτός που έβαλε τις βάσεις για την Ευρώπη των λαών, την Ευρώπη της αλληλεγγύης και της πραγματικής ολοκλήρωσης της ενοποίησής της. Είναι ζωντανά ακόμα τα αποτελέσματα του οραματισμού μιας ενωμένης και δυνατής Ευρώπης που σχεδίασαν Σοσιαλδημοκράτες πολιτικοί όπως ο Φρανσουά Μιτεράν, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Φελίπε Γκονζάλες και οι άλλοι πολιτικοί της δεκαετίας του ’80. Στη πορεία, ένα νέο ρεύμα εμφανίστηκε από τον ιδεολογικό αυτό χώρο, με κύριους εκφραστές τον Τόνι Μπλερ στη Βρετανία, τον Γκέρχαρντ Σρέντερ στη Γερμανία, τον Μπιλ Κλίντον στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Κώστα Σημίτη – σε διαφορετικό αλλά αρκετά προοδευτικό κομμάτι – στη χώρα μας. Ονομάστηκε Τρίτος Δρόμος και έφερε την πρόταση της διανομής του παραγόμενου πλούτου στους πολίτες και στις χώρες.
H Σοσιαλδημοκρατία απώλεσε το συγκριτικό της ιδεολογικό πλεονέκτημα.
Δυστυχώς, μετά από την ολοκλήρωση του κύκλου ζωής του Τρίτου Δρόμου, η Σοσιαλδημοκρατία απώλεσε το συγκριτικό της ιδεολογικό πλεονέκτημα. Δεν κατάφερε να παρουσιάσει την πρόταση για την πορεία μετά την μεγάλη οικονομική κρίση. Τα τελευταία χρόνια αναγκάστηκε να στηρίζει συντηρητικές πολιτικές που μπορεί να επέφεραν σταθερότητα για κάποιο διάστημα, αλλά πλέον είναι εμφανές πως δεν είναι αυτές που μπορεί να επαναφέρουν τις αναπτυξιακές προοπτικές, το ορθό μοίρασμα του παραγόμενου πλούτου και την κοινωνική δικαιοσύνη, ιδέες και οράματα προνομιακά για τον χώρο της Σοσιαλδημοκρατίας.
Τα τελευταία χρόνια, η Σοσιαλδημοκρατία, πελαγοδρόμησε σε προτάσεις που ακουμπούσαν περισσότερο «αριστερά» όπως κοιτάμε τον «τοπογραφικό» χάρτη των ιδεολογικών ρευμάτων. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ο Τζέρεμι Κόρμπυν στη Βρετανία και ο Μπενουά Αμόν στη Γαλλία προσπάθησαν να παρουσιάσουν την ‘’αριστερότερη’’ πλευρά της Σοσιαλδημοκρατίας. Προσπάθησαν να στρέψουν την Σοσιαλδημοκρατία αριστερότερα, ακουμπώντας την Ριζοσπαστική Αριστερά. Οι προτάσεις τους όμως όπως φάνηκε, μπορεί να είχαν απήχηση στο στενό κομματικό τους κοινό, όμως δεν κατόρθωσαν να περάσουν ώς νέο ρεύμα ευρύτερα στους πολίτες, όπως αυτό φάνηκε από την εκλογική αναμέτρηση της Βρετανίας και αναμένεται να εμφανιστεί και στις επερχόμενες Γαλλικές Προεδρικές Εκλογές.
Ως απάντηση, μέσα σε αυτό το τοπίο, άρχισαν να εμφανίζονται αργά και σταθερά, προτάσεις που φαίνεται να πιάνουν περισσότερο τον παλμό των πολιτών και να κερδίζουν την εμπιστοσύνη ολοένα και περισσότερων. Είναι προτάσεις που προέρχονται από ανθρώπους της Σοσιαλδημοκρατίας που τοποθετούνται «κεντρικότερα» στη «τοπογραφική» αποτύπωση των ιδεολογικών ρευμάτων. Με αυτό τον τρόπο εμφανίστηκαν και φαίνεται να πηγαίνουν εκλογικά καλά, προτάσεις όπως του Μανουέλ Μακρόν στη Γαλλία αλλά ακόμα και του Μάρτιν Σούλτς στη Γερμανία. Προτάσεις που κάνουν λόγο για επιστροφή από τη μια πλευρά στις βασικές αρχές της Σοσιαλδημοκρατίας, δηλαδή της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και του ορθότερου μοιράσματος του παραγόμενου πλούτου, αλλά και από την άλλη πλευρά για αντιμετώπιση της οικονομίας, της αγοράς και των κρατικών λειτουργιών με μια πιο φιλελεύθερη ματιά. Αν θέλουμε να είμαστε εξάλλου ειλικρινείς, η προοδευτική Σοσιαλδημοκρατία ανέκαθεν τοποθετούνταν στο μέσο των ριζοσπαστικά αριστερών και των συντηρητικών λογικών.
Οι προτάσεις του συντηρητικού ιδεολογικού μπλοκ έχουν πλέον αποτύχει στο δικαιότερο μοίρασμα του παραγόμενου πλούτου και της ανάπτυξης και με τις αποφάσεις των Τεσσάρων, γίνεται πλέον καταφανές που θέλουν να οδηγήσουν την Ευρώπη. Μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων, χωρίς την έννοια της αλληλεγγύης και της πραγματικής ολοκλήρωσης και ενοποίησής της είναι η πρόταση που παρουσιάζουν πλέον οι Συντηρητικοί της Ηπείρου μας.
Αντίστοιχα, οι λαϊκίστικές προτάσεις του «αριστερού ριζοσπαστισμού» φαίνεται να μην έλκουν τους πολίτες και δεν μπορούν να καλύψουν προφανή προβλήματα της νέας εποχής. Και ένα τρίτο, πολύ επικίνδυνο ρεύμα, αυτό του Εθνολαϊκισμού φαίνεται να κερδίζει συνεχώς περισσότερο ακροατήριο, καθιστώντας τον πλανήτη περίκλειστη μπαρουταποθήκη, που η οποιαδήποτε σπίθα μπορεί να ανατινάξει τα πάντα.
Η Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία να καταθέσει πρόταση για τον Νέο Προοδευτικό Δρόμο.
Σε όλα τα παραπάνω καλείται να απαντήσει η σύγχρονη Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία. Οφείλει άμεσα, να καταθέσει συνολικά και δομημένα μια άλλη πρόταση. Βασισμένη στις πάγιες και βασικές της αρχές, αλλά και επανατοποθετούμενη σε κομβικά σημεία πολιτικών προτάσεων που θα λάβουν ως δεδομένες τις νέες ανάγκες, τα νέα δεδομένα και τα πολύ επιτακτικά ζητούμενα της εποχής μας.
Τη νέα αυτή πρόταση θα τολμούσα να τη χαρακτηρίσω τον Νέο Προοδευτικό Δρόμο, καθώς από τη μία θα πρέπει να πατήσει στις πάγιες ιδεολογικές αρχές του χώρου αλλά και θα εξελιχθεί σύμφωνα με όλες τις νέες καταστάσεις. Θα πρέπει να επαναφέρει το όραμα της Πραγματικά Ενωμένης Ευρώπης, διατηρώντας τις αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης και του δικαιότερου τρόπου κατανομής του παραγόμενου πλούτου. Αλλά και επανατοποθετημένες προτάσεις που έχουν να κάνουν με το βάθος της κρατικής παρέμβασης, τη φιλελευθεροποίηση των αγορών με βασικό στοιχείο τον καλύτερο και αποτελεσματικότερο έλεγχο αυτών, τα νέα δεδομένα της οικονομικής και κοινωνικής μετανάστευσης και των νέων τεχνολογιών και των θετικών που προκύπτουν από αυτές.
Αν αυτή η κατάθεση της πρότασης από την Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία καθυστερήσει, τότε, είτε η Ευρώπη θα τεμαχιστεί στη βάση των Συντηρητικών λογικών είτε τα επικίνδυνα εθνολαϊκίστικά ρεύματα θα καταλάβουν όλο και περισσότερες πλευρές, θα βρουν τους πολίτες αγανακτισμένους και στα όρια των αντοχών τους, και τότε, πολύ σύντομα, από ατύχημα, από απροσεξία ή και επι σκοπού, η μπαρουταποθήκη του πλανήτη θα εκραγεί. Και στην έκρηξη αυτή θα υπάρχουν μόνο θύματα και κανένας κερδισμένος.
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: David Hockney (1937), Garrowby Hill.